Ýewropanyň Adam hukuklary kazyýetiniň (ECHR) kazylary Russiýanyň birnäçe halkara kanunyny bozup, Ukrainada alyp barýan urşy wagtynda ýol beren uruş jenaýatlaryna we 2014-nji ýylda Malaýziýa Howa ýollarynyň MH17 uçary urlup ýykylanda 298 ýolagçynyň we ekipaž agzalarynyň ölmegine jogapkär bolandygyny aýtdylar.
Ýewropanyň adam hukuklary boýunça ýokary kazyýeti 9-njy iýulda, Hollandiýanyň eden şikaýaty boýunça, bu ýurduň 196 raýatynyň Ukrainanyň howa giňişliginde uçup barýan wagtynda heläk bolmagy esasynda, Ukrainanyň Moskwanyň 2022-nji ýylyň fewralynda başlan giň gerimli urşundan bäri Russiýany ganhorlykda, adam gynamakda, adam zorlamakda, raýat infrastrukturasyny weýran etmekde we ukrain çagalaryny alyp gaçmakda aýyplap eden şikaýatlary boýunça karar çykardy.
Kremliň metbugat wekili Dmitriý Peskow Moskwanyň köp babatda simwoliki höküme üns bermejekdigini, sebäbi özleriniň "ony hakyky hasaplamaýndyklaryny" aýtdy.
Russiýa indi Ýewropanyň Adam hukuklary kazyýetine gol çekiji ýurt bolup durmaýar. Russiýa öň adam hukuklary boýunça Ýewropa konwensiýasyna gatnaşan bolsa-da, 2022-nji ýylyň sentýabr aýynda, Ukraina garşy agressiýasy sebäpli Ýewropa Geňeşinden çykaryldy we bu gurama agza bolmagyny bes etdi.
Kazyýetiň başlygy Mattias Guýomar 501 sahypa çemesi bolan kararlary yglan edip, ÝAHK-niň Russiýanyň Ukrainada adam hukuklaryny bozmalarynyň ol ýa-da beýleki harby maksatlaryň çägine sygmaýandygy baradaky karara gelendigini aýtdy.
Halkara ynsanperwerlik kanunlaryny bozmak bilen, rus güýçleri Ukrainada eden hüjümlerinde "müňlerçe raýaty" öldürmek we ýaralamak arkaly, "gorky we terror döretdi" diýip, Guýomar aýtdy.
Şeýle-de, ol Russiýanyň ukrainalylary ruhdan düşürmek strategiýasynyň bir bölegi hökmünde, olara garşy jynsy zorlugy ulanandygyny aýtdy.
"Adam zorlanmagynyň uruş ýaragy hökmünde ulanylmagy, adam gynalmagyna barabar bolup, aňrybaş wagşyçylyk akty boldy” diýip, Guýomor sözüniň üstüni ýetirdi.
ÝAHK, aýratynlykda, Malaýziýa Howa ýollarynyň MH17 reýsiniň, 2014-nji ýylyň 17-nji iýulynda Amsterdamdan Kuala-Lumpur şäherine barýan wagrynda gündogar Ukrainada, Russiýa tarapyndan golandylýan separatistleriň gözegçiligindäki ýerden atylan we Russiýada öndürilen “Buk” raketasy bilen urlan Boeing 777 uçarynyň ýykylmagynda hem Russiýa jogapkär diýen netijä geldi.
"Russiýa MH17 uçarynyň ýykylmagyna we uçardakylaryň hemmesiniň ölmegine jogapkär" diýip, ÝAHK-niň beýanatynda aýdylýar.
Şeýle-de, bu hadysa "dahyllydygyny inkär etmek we derňewlere päsgel bermek" bilen, Russiýa pidalaryň ýakyn garyndaşlarynyň goşmaça ejir çekmeginde hem jogapkär boldy diýip, beýanatda bellenýär.
"Bu [kazyýetiň karary] biziň bilýän we duýýan zatlarymyzy tassyklaýar" diýip, Hollandiýanyň daşary işler ministri Kaspar Weldkamp bu karary gutlap, özüniň X platformasynda galdyran ýazgysynda aýtdy.
Forum